انواع ولو و انتخاب آن‌ها در سیستم پایپینگ

توضیحات جامع درباره انواع ولو و اهمیت انتخاب آن‌ها در سیستم پایپینگ

تعریف ولو

ولو (Valve) یا شیر، تجهیز مکانیکی است که در سیستم‌های لوله‌کشی (Piping) برای کنترل و مدیریت جریان سیالات به کار می‌رود. انواع ولو و انتخاب آن‌ها در سیستم پایپینگ به‌منظور قطع و وصل کامل جریان، تنظیم دما، فشار، دبی (سرعت جریان) و سطح مایعات، و همچنین افزایش ایمنی سیستم استفاده می‌شود.به‌منظور قطع و وصل کامل جریان، تنظیم دما، فشار، دبی (سرعت جریان) و سطح مایعات، و همچنین افزایش ایمنی سیستم استفاده می‌شود.

همچنین بخوانید:بررسی کامل کاربردهای شیر پنوماتیک

از قابلیت‌های اصلی ولوها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قطع و وصل کردن مسیر جریان (مانند یک کلید)
• تنظیم دبی و کنترل سرعت جریان
• تنظیم فشار و دما
• ایزولاسیون یک بخش از سیستم از سایر بخش‌ها
• محافظت از سیستم در شرایط بحرانی
• یک‌طرفه کردن مسیر و تغییر جهت جریان

این ویژگی‌ها، ولوها را به اجزای اساسی در طراحی و عملکرد سیستم‌های انتقال سیالات تبدیل کرده است.

همچنین بخوانید: ایمنی در پالایشگاه| پیشگیری از خطرات

انواع ولوها

1. ولو دروازه‌ای یا کشویی (Gate Valve)

شیر دروازه‌ای که به‌اختصار به آن “Gate Valve” گفته می‌شود، از جمله ولوزهایی است که به‌منظور کنترل جریان مایعات طراحی شده است. این نوع ولوها به‌ویژه برای باز و بسته کردن کامل جریان مناسب هستند و معمولاً در شرایطی که نیازی به کنترل تدریجی جریان نیست، استفاده می‌شوند. یکی از ویژگی‌های بارز شیرهای دروازه‌ای، افت فشار و نشتی کم آن‌هاست که باعث می‌شود عملکرد سیستم‌های لوله‌کشی بهینه‌تر باشد.

انواع ولو و انتخاب آن‌ها در سیستم پایپینگ- تصویر گیت ولو

این شیرها دارای یک دریچه با حرکت خطی هستند که روند باز و بسته شدن جریان سیال را تسهیل می‌کند. در واقع، ولوز دروازه‌ای می‌تواند به‌طور کامل باز یا کاملاً بسته شود، و این ویژگی به آن‌ها این امکان را می‌دهد که در وضعیت‌های مختلف عملکرد عالی داشته باشند. پس از بسته شدن، این ولوزها قطع کامل جریان را فراهم می‌آورند، که ایمنی و کارایی را در سیستم‌های انتقال مایعات تضمین می‌کند.

همچنین بخوانید:پیچ استیل A2-70 ( معروف به پیچ استیل 304) و A4-80 (معروف پیچ استیل 316)

شیرهای دروازه‌ای در صنایع مختلف به‌طور گسترده‌ای کاربرد دارند. از جمله می‌توان به انتقال آب آشامیدنی، هوا، سوخت‌های گازی، بخار، روغن‌های روان‌کننده و هیدروکربن‌ها اشاره کرد. به‌علت قابلیت اطمینان و دوام بالا، این نوع شیرها به‌عنوان یکی از گزینه‌های کلیدی در طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های لوله‌کشی به‌خصوص در صنایع بزرگ شناخته می‌شوند.

در مجموع، شیر دروازه‌ای با ویژگی‌های کارآمد و مناسب خود، نقشی بسیار مهم در کنترل و مدیریت جریان مایعات ایفا می‌کند و از این‌رو، انتخاب اول در بسیاری از کاربردهای صنعتی است.

همچنین بخوانید:لوله‌های استیل گرید 304 : مزایا ، ویژگی ، کاربرد

2. ولو کروی (Globe Valve)

شیر کروی یا گلوب ولو  طراحی شده است تا کنترل دقیق جریان مایعات را فراهم آورد و معمولاً در سیستم‌هایی که نیاز به تنظیمات خاص دارند، همچون تأسیسات آب و فاضلاب و تأسیسات شیمیایی استفاده می‌شود. این نوع ولو به خاطر ساختار داخلی خود که شامل یک دیسک و صندلی است، قادر به ارائه عملکردی بسیار دقیق و مؤثر در تنظیم جریان است.

همچنین بخوانید:لوله استیل 304 : انواع، کاربردها و شرایط بازار

بروز مشکلات نشت در سیستم‌های آب و فاضلاب می‌تواند هزینه‌بر باشد، از این رو، ولوهای کروی به دلیل مقاومت بیشترشان در برابر نشت، گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شوند. علاوه بر این، شیرهای کروی معمولاً به لحاظ هزینه نسبت به ولوهای دروازه‌ای گران‌تر هستند، اما این هزینه اضافی به خاطر کارایی و دوام بیشتر آن‌ها در محیط‌های صنعتی و پرفشار توجیه‌پذیر است.

از دیگر ویژگی‌های شیر کروی می‌توان به قابلیت عملکرد در شرایط مختلف دما و فشار و همچنین امکان تنظیم سریع و آسان جریان اشاره کرد. این ولوز در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، و سیستم‌های گرمایش و سرمایش کاربرد دارند و به‌عنوان یک عنصر کلیدی در مدیریت سیستم‌های جریان مایعات شناخته می‌شوند.

همچنین بخوانید:شیرهای کنترل در پالایشگاه

ولو یک‌طرفه (Check Valve)

شیر یک‌طرفه به‌منظور جلوگیری از برگشت جریان مایعات طراحی شده است و معمولاً در سیستم‌های پمپاژ و انتقال مایعات به کار می‌رود. طراحی این نوع ولو به گونه‌ای است که فشار سیالت عبوری از خط لوله باعث باز شدن شیر می‌شود. در مقابل، هرگونه برگشت جریان در مسیر، باعث بسته شدن شیر شده و از معکوس شدن جریان جلوگیری می‌کند.

این ولوز در انواع مختلفی مانند شیرهای دیسکی، فنری و وزنه‌ای وجود دارند و به دلیل کارایی بالا و سادگی در نصب، در بسیاری از صنایع از جمله آب و فاضلاب، نفت و گاز و سیستم‌های تهویه مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتخاب صحیح شیر یک‌طرفه می‌تواند باعث افزایش ایمنی و کارایی سیستم‌های انتقال سیالات شود.

همچنین بخوانید: نقش و اهمیت لوله فاضلاب در سیستم‌های بهداشتی و زیرساخت‌های شهری

4. ولو سماوری (Plug Valve)

شیر سماوری یکی از انواع ولوز است که دارای یک پیستون یا پلاگ می‌باشد که با چرخش آن، جریان مایعات را کنترل می‌کند. این نوع ولو به‌دلیل طراحی ساده و کارایی بالا، در صنایع مختلف بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شیر سماوری به نام «ولو خاموش و روشن» یا «صفر و یک» نیز شناخته می‌شود، زیرا به‌طور اصلی برای کنترل توقف و شروع جریان سیالات در سیستم‌ها به کار می‌رود. این ولوز به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که از یک پیچ مخروطی یا استوانه‌ای برای تنظیم جریان استفاده کنند. دیسک در شیر سماوری دارای یک گذرگاه است که عبور جریان را ممکن می‌سازد.

به‌علاوه، ولوهای سماوری به‌خاطر مقاومت بالا در برابر نشتی، گزینه‌ای مطمئن برای کاربردهای مختلف به‌ویژه در سیستم‌ها با فشار و حرارت بالا هستند. این ولوز همچنین قابلیت استفاده در شرایط خلأ را دارا می‌باشند و به همین خاطر در پروژه‌هایی که نیاز به ایمنی و کارایی در طیف وسیعی از شرایط عملیاتی دارند، محبوبیت زیادی دارند.

با توجه به سادگی طراحی و عملکرد مؤثر آن، شیر سماوری به‌ویژه در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و آب و فاضلاب، برای مدیریت و کنترل جریان سیالات کاربرد دارد.

همچنین بخوانید :شیرآلات اهرمی نوآوری در کنترل جریان سیالات صنایع مدرن

5. ولو توپی (Ball Valve)

شیر توپی یکی از رایج‌ترین انواع ولوهاست که با استفاده از یک توپ گرد در وسط خود، امکان باز و بسته کردن جریان را فراهم می‌آورد. این نوع ولو به‌خصوص برای کاربردهای سریع و نیازهای صنعتی بسیار مناسب است.

انواع ولو و انتخاب آن‌ها در سیستم پایپینگ –
تصویر بال ولو

شیرهای توپی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به سرعت عمل کنند، و برای فعال‌سازی آن‌ها تنها نیاز به چرخش 90 درجه دسته سوپاپ است. این ویژگی شیر توپی را به گزینه‌ای عالی برای سیستم‌هایی که نیاز به کنترل سریع جریان دارند، تبدیل می‌کند.

علاوه بر این، شیر توپی نسبت به ولوهای دروازه‌ای با اندازه و فشار مشابه، کوچک‌تر و سبک‌تر است که این امر نصب و نگهداری اقتصادی آن را آسان می‌کند. همچنین، برای اتصال به سیستم‌های لوله‌کشی، نوع خاصی از شیر توپی وجود دارد که با فلنج‌ها متصل می‌شود. این نوع شیر توپی فلنج‌دار به راحتی به لوله‌کشی‌ها متصل شده و قابلیت اتصالات محکم و مطمئن را برای سیستم‌های مختلف فراهم می‌آورد.

همچنین بخوانید:  فلنج چیست و از آن چه میدانیم؟- تاریخچه فلنج تا امروز

6. ولو پروانه‌ای (Butterfly Valve)

شیر پروانه‌ای یک سوپاپ چرخشی است که برای کنترل جریان مایعات و گازها در سیستم‌ها به کار می‌رود. این نوع شیر پروانه‌ای دارای طراحی کم‌حجم و یک دیسک دوار است که با چرخش آن، جریان سیال کنترل می‌شود. شیرهای پروانه‌ای به‌ویژه برای کاربردهایی با فشارهای پایین و متوسط مناسب هستند.

انواع ولو و انتخاب آن‌ها در سیستم پایپینگ –
تصویر شیر پروانه ایی

بدنه کوتاه و مدور شیر پروانه‌ای باعث می‌شود که این ولوز نسبت به سایر انواع شیرها از نظر فضای اشغالی بسیار بهینه‌تر باشد. این ویژگی‌ها به‌ویژه در اتصالات با ابعاد بزرگ و در فضاهای محدود، مزیت‌هایی قابل‌ملاحظه به این ولوز می‌بخشد.

علاوه بر این، شیر پروانه‌ای به دلیل ساختار ساده و هزینه‌های نگهداری پایین، در صنایع مختلف از جمله آب و فاضلاب، نفت و گاز، پتروشیمی و تولید انرژی محبوبیت دارند. آنها همچنین به عنوان یک گزینه مناسب در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی و کاربردهای HVAC شناخته می‌شوند.

همچنین بخوانید:مزایا و کاربردهای اتصالات دنده‌ای در سیستم‌های پایپینگ

با توجه به طراحی کارآمد و عملکرد مؤثر، شیر پروانه‌ای می‌تواند جریان را به‌طور سریع و مؤثر باز و بسته کند و به همین دلیل به‌عنوان یک انتخاب عالی برای کنترل جریان در بسیاری از صنایع به شمار می‌رود

7. ولو سوزنی (Needle Valve)

ولو سوزنی به‌منظور کنترل دقیق و تدریجی جریان مایعات طراحی شده است و معمولاً در سیستم‌هایی که نیاز به تنظیمات مکرر و دقیق دارند، مانند آزمایشگاه‌ها و تأسیسات صنعتی خاص، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع ولو و انتخاب آن‌ها در سیستم پایپینگ –
تصویر نیدل ولو

این نوع ولو سوزنی از نظر طراحی به ولو کروی شباهت دارد، اما وجه تمایز اصلی آن در دیسک سوزنی تیز است که امکان کنترل جریان را با دقت بسیار بالا فراهم می‌کند. ولوهای سوزنی به‌ویژه برای سیستم‌های لوله‌کشی با قطر کوچک طراحی شده‌اند و در این سیستم‌ها قابلیت تنظیم تدریجی جریان مایعات را ارائه می‌دهند.

همچنین بخوانید: زانویی در پایپینگ و بررسی کامل 5 نوع زانویی

علاوه بر این،  ولو سوزنی معمولاً در کاربردهای خاصی مانند سیستم‌های هیدرولیکی و پنوماتیکی، همچنین در تجهیزات آزمایشگاهی و کنترل فرآیندهای شیمیایی استفاده می‌شوند. با توجه به ویژگی‌های منحصر به فردشان، این ولوزها برای حفظ دقت در اندازه‌گیری‌ها و جلوگیری از نوسانات ناخواسته جریان سیال، بسیار مناسب هستند.

8. ولو گیره‌ای (Pinch Valve)

ولو گیره‌ای که به‌عنوان شیر بست نیز شناخته می‌شود، با استفاده از یک لوله که با فشردن گیره مسدود می‌شود، کنترل جریان را انجام می‌دهد. این نوع ولو به‌خاطر طراحی ساده و کارایی بالا، معمولاً در صنایع غذایی و دارویی که نیاز به جداسازی ذرات جامد از مایعات دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع ولو و انتخاب آن‌ها در سیستم پایپینگ در رسام سازه سرو

شیر گیره‌ای به‌عنوان یک دریچه خطی عمل می‌کند و برای شروع، تنظیم و توقف جریان سیالات به کار می‌رود. این ولوز به‌ویژه برای جابه‌جایی دوغاب‌ها، مایعات حاوی جامدات معلق و در سیستم‌هایی که مواد جامد را به‌صورت پنوماتیک منتقل می‌کنند، ایده‌آل است.

.

9. ولو ایمنی یا کاهش فشار (Pressure Relief Valve)

ولو ایمنی یا کاهش فشار برای جلوگیری از فشار بیش از حد در سیستم‌ها طراحی شده است و به‌طور خودکار فشار اضافی را تخلیه می‌کند. این نوع شیر معمولاً در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و تأسیسات شیمیایی از اهمیت بالایی برخوردار است.

این ولو می‌تواند فشار یا خلأ را در مقادیر از پیش تعیین شده حفظ کند، مشابه عملکردی که در دیگ‌های زودپز مشاهده می‌شود.

انتخاب نوع مناسب ولو بسته به کاربرد و شرایط سیستم تأثیر مستقیم و قابل توجهی بر کارایی و هزینه کل سیستم لوله‌کشی دارد.

عملکرد انواع ولو و انتخاب آن‌ها در سیستم پایپینگ

انواع ولوها (شیرها) می‌توانند عملکردهای مختلفی را در سیستم‌های لوله‌کشی انجام دهند، از جمله:

1. توقف و شروع جریان سیال: باز و بسته کردن مسیر جریان.
2. خنثی کردن جریان سیال: متوقف کردن جریان به طور موقت.
3. کنترل جهت جریان سیال: تغییر مسیر جریان در سیستم.
4. تنظیم جریان یا فشار: مدیریت مقدار و فشار سیال در لوله‌کشی.
5. ایمنی و حفاظت: جلوگیری از خطرات و آسیب‌ها در سیستم لوله‌کشی.

اهمیت انتخاب صحیح انواع ولو و انتخاب آن‌ها در سیستم پایپینگ

• عملکرد کارآمد: انتخاب ولوی مناسب به عملکرد بی‌نقص سیستم لوله‌کشی کمک می‌کند. هر نوع ولو برای نوع خاصی از کاربردها طراحی شده است و انتخاب نادرست می‌تواند منجر به کاهش کارایی، افزایش نشتی یا خطرات جدی شود.
• نقش شیرآلات در سیستم: نقش شیرآلات در کنترل و مدیریت جریان مایعات بسیار حیاتی است. نوع ولو نصب شده به منظور کنترل، مسدود کردن یا تنظیم جریان تعیین‌کننده است.
• هزینه اقتصادی: انتخاب ولو مناسب از نظر اقتصادی نیز اهمیت دارد. هزینه ولویی که در یک سیستم انتقال جریان قرار می‌گیرد می‌تواند بین 20 تا 30 درصد هزینه کل سیستم را شامل شود. به‌طور مثال، اگر شیر توپی را به جای شیر پروانه‌ای برای یک کاربرد یکسان انتخاب کنیم، ممکن است به بخشی از هزینه اضافه‌ای روبرو شویم که بر روی کل پروژه تأثیر می‌گذارد.

نتیجه‌گیری

انتخاب ولوی مناسب در یک سیستم لوله‌کشی نه تنها به بهبود کارایی و عملکرد سیستم کمک می‌کند، بلکه تأثیر قابل توجهی بر هزینه‌های کل پروژه نیز دارد. به همین دلیل، داشتن شناخت کافی از انواع ولوها و کاربردهای آن‌ها، یکی از نیازهای اساسی در طراحی و برنامه‌ریزی سیستم‌های انتقال جریان محسوب می‌شود. برای اطمینان از انتخاب صحیح، مشاوره با مهندسان مشاور و کارشناسان فنی بسیار توصیه می‌شود.

اگر به دنبال ولوی با کیفیت و مناسب برای پروژه‌های خود هستید، شرکت رسام سازه سرو آماده خدمت‌رسانی به شماست. برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت سفارش، می‌توانید با ما در ارتباط باشید. ما در آدرس زیر واقع شده‌ایم:

آدرس:
خیابان مطهری، نبش خیابان سهروردی، پلاک 89، طبقه اول

تلفن‌های تماس:
02188509238
02188735786
02188734196
02188751379

ساعات کاری:
شنبه تا چهارشنبه: 8:30 صبح الی 5:30 عصر

ایمیل:
info@rasamorg.co

ما منتظر تماس شما هستیم و خوشحال می‌شویم که نیازهای شما را برآورده کنیم